BELLEK VE BELLEK
DESTEKLEYİCİ STRAREJİLER
ZİHİNSEL TEKRAR
Bilgiyi daha uzun süre belleğe yerleştirmek için gerekli olan işlemlerdir. Bilgiyi olduğu gibi tekrar tekrar okumak ya da söylemek bilgiyi kısa süreli bellekte bir süre tutar. Bunun için bilginin uzun süreli belleğe geçebilmesi için okunan ifadeleri kendi ifadelerinize çevirmek en etkili yoldur.

Bir bilgi tekrar edilmezse 24 saat sonra o bilginin %70’i unutulur. Gün içinde tekrar edilirse %30’u unutulur. Sürekli tekrar edilen ve kullanılan bilgi kolay kolay unutulmaz. Yapacağınız günlük,haftalık ve aylık tekrarlar kalıcı öğrenmeyi sağlar.

Öğrendikten sonra zihnin ulaştığı yüksek noktada hemen tekrar yapılırsa hatırlama miktarı en yüksek düzeyde kalabilir. Düzenli tekrarlarla hatırlanan miktar sürekli olarak en üst düzeyde tutulabilir. Bunu sağlamak için “zihin düzeyinin hemen düştüğü noktada düzenli tekrar yapılması unutmayı önleyebilir.

Sistemli tekrarın en önemli özelliği

Öğrenme
Düşünme
Hatırlama konusundaki birikim sağlayıcı etkisidir.
Tekrar edilmeyen bilgiler hızla bellekten kaybolur. Zaman geçtikçe hatırlanan miktar giderek azalır.

Düzenli tekrar yapmayan bir insanın öğrenmek için harcadığı çaba boşunadır.

NE HATIRLARIZ ?

Başta ve sonda olan iyi hatırlanır.
Alışılmamış olan iyi hatırlanır. Değişik isimler ve sözcükler daha iyi hatırlanır.
Duygusal açıdan anlamlı ve derin bağlantısı olanlar iyi hatırlanır. Önemli anılar daha kolay hatırlanır.
Görsel objeler daha iyi hatırlanır.
NEDEN UNUTUYORUZ ?

Unutmanın bir çok sebebi var. Bunun nedeni kesin olarak bilinmese bile bir takım nedenleri söyleyebiliriz.
• Bastırma : ( İsteyerek unutma )
Kişiler hoşlanmadığı, kendisinde rahatsızlık uyandıran bilgileri, birikimleri isteyerek unutabilir. Bilinçaltına iletebilir. ( Freud )
Zihin izinin bozulması :

Bu teoriye göre zihin izi kısa süreli zihinde bozulduğu için kaybolur. Ancak uzun süreli zihne geçen bilgi hayatın sonuna kadar varlığını sürdürmesine rağmen unutma hatırlayamamaktan kaynaklanır. Bazı bilim adamları ise buna karşı çıkarlar ve zihin izinin zamanla zayıflayarak bozulduğunu söylerler. Öğrenilmiş bilgi üzerinde en az bozucu etki yapan etkinlik uykudur.

• Karışma :

Bu teoriye göre unutma belli bir anının diğer zihin izlerinden
ayrılmamasından kaynaklanır. Bunun için mutlaka zihin izinin zayıflamış olması gerekmez. Ancak biriken çok sayıda zihin izi özellikle birbirine yakın çağrışım yaptıranları veya benzer malzemeyi ayırt etmeyi zorlaştırır. Bir başka ifade ile anılar birbirine karışır.

BELLEK ÇEŞİTLERİ

DUYUSAL BELLEK
Zihne gelen ilk veriler duyu organları tarafından anında kaydedilir.
KISA SÜRELİ BELLEK
Kapasitesi oldukça sınırlıdır.
UZUN SÜRELİ BELLEK
Bilginin uzun süre depolandığı yer.

BELLEK DESTEKLEYİCİ STRATEJİLER

LOCİ YÖNTEMİ

Örneğin Türkiye Cumhurbaşkanlarının sırasıyla öğrenilmesi durumunda öğrenci evden okula gittiği temel noktalara Cumhurbaşkanlarını sırasıyla yerleştirebilir. Hatırlaması gerektiğinde ise ev ile okul arasındaki yolu gözünün önüne getirerek birinci noktadan başlayıp her noktaya yerleştirdiği cumhur başkanının adını sırasıyla söyleyebilir. Bunun gibi bir çok bilgiyi çok iyi bildiği fiziksel çevrede bulunan öğelere yerleştirip, bir zihinsel harita oluşturarak sırasıyla hatırlayabilir.(bilgiler evin, odanın bazı bölümlerine de yerleştirilebilir.)

ZİNCİRLEME YÖNTEMİ< Örneğin: Fen Bilgisi dersinde “Elektrik Enerjisi” konusunda İletkenlerin neler olduğu öğrenilecek. Bu durumda şöyle bir öykü oluşturulabilir:< “İnsan yalın ayakla toprağa bastığında elektriği toprağa geçer. Toprağa asit, baz, tuz çözeltileri döküldüğünde köpükler çıkarak kabarır. Toprakta köpükler çıkartan bu çözeltilere metaller batırıldığında kimini karartır, kimini deler, kimini de parlatır.” Bu durumda da görüldüğü gibi iletken olan insan, toprak, asit, baz, tuz çözeltileri ve metallere ilişkin görsel ipucu bir diğeri için ipucu oluşturmalıdır. ANAHTAR SÖZCÜK YÖNTEMİ İngilizce’de “one” (bir) sözcüğü için Türkçe’deki “Van” sözcüğü anahtar sözcük olarak alınabilir ve şöyle bir cümlede İngilizce “one”nın Türkçe anlamı kullanılabilir.< “Van şehrinde bir göl vardır.”< İngilizce’de “tie” (kravat)sözcüğü için Türkçe’deki “tay” sözcüğü anahtar sözcük olarak kullanılabilir ve şöyle bir imaj oluşturulabilir:< “Çocuklar taylara kravat bağlamışlar.” İLK HARF YÖNTEMİ II İnönü Savaşının Sonuçları Fransızlar Zonguldak’ı boşalttılar İtalyanlar işgal ettikleri bölgeler boşaltmaya başladılar Mustafa Kemal Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa’ya orduya güvenini belirten çekti. İngilizler Malta’da tutuklu bulunan Osm Mebuslarının bir bölümünü serbest bıraktılar. Yukarıda örnekte görüldüğü gibi savaşın sonuçlarının baş harflerinin birleşmesiyle FİMİ sözcüğü ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlar hatırlanmak istendiğinde FİMİ sözcüğündeki her harfin kapsadığı bilgi geri getirilir. KAFİYE OLUŞTURMA YÖNTEMİ Kafiye oluşturma stratejisi de bellek desteklemede kullanılan eski bir yoldur. Örneğin İsviçre ve İsveç isim benzerliği nedeniyle hep birbiriyle karıştırılır. Bunu önlemek için kuzeydeki ülkeler topluluğunun bir arada söylendiği ve Ankara’nın Türkiye’nin başkenti olduğunu belirten şu kafiyeli ifade çok eskiden beri kullanılmaktadır: İsveç, Norveç, Danimarka; Türkiye’nin Başkenti Ankara Bilgi ne kadar etkili bir biçimde anlamlandırılarak uzun süreli belleğe yerleştirilirse geriye getirme de o kadar kolaylaşır. Başarılı ve Mutlu Kalın…. İzmir / 21.10.2005 Sibel USTAEL www.kafiye.net